Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Uluslararası Hukuk Araştırma Merkezi (UHAM) ile Yurtdışındaki Filistinliler Halk Kongresi’nin işbirliğiyle 14 Nisan 2020 tarihinde “Korona Salgını Sürecinde Filistinli Mahkumlar ve Uluslararası Hukuk” konulu çalıştay gerçekleştirildi. Zoom platformu üzerinden düzenlenen çalıştayda uluslararası hukuk uzmanları ve akademisyenleri bir araya geldi ve korona salgını sürecinde İsrail cezaevlerinde tutulan Filistinli mahkumların maruz kaldıkları sağlık koşulları uluslararası hukuk kapsamında tartışıldı.
Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı ve Uluslararası Hukuk Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Naim Demirel, çalıştayı düzenlemenin temel amacının "Covid 19 salgını altındaki Filistinli mahkumların yaşam koşullarını uluslararası hukuk ve 1949 tarihli savaş esirleriyle ilgili Üçüncü Cenevre Sözleşmesinde ve 1977 tarihli Cenevre Sözleşmelerine Ek I Protokolünde öngörülen yükümlülükler çerçevesinde akademik bir şekilde incelemek" olduğunu belirtti.
Profesör Demirel, İsrail hapishanelerinde 74 kadın, 200 çocuk ve 900 hasta olmak üzere yaklaşık 5 bin Filistinli mahkum olduğunu ve bunlar arasında çok sayıda yaşlı, hasta ve düşük bağışıklığı olan kişilerin yani korona virüsüne karşı en dezavantajlı ve savunmasız grupların bulunduğunu vurguladı. Ayrıca, İsrail işgal yönetiminin koronavirüs gibi bir salgının yayıldığı dönemde kendi vatandaşlarından hapis cezasına çarptırılan mahkumlardan bazılarını serbest bırakıp Filistinli tutukluları bu durumun dışında tutmasının insani kriterlere ve uluslararası hukuk kurallarına aykırı olduğunu söyledi. Profesör Demirel, İsrail işgal yetkililerine, mahkumlara uygulanan muamelelerini gözden geçirerek uluslararası insancıl hukuk kurallarını derhal uygulamaya koymaları çağrısında bulundu: "Devletler hiçbir zaman güçleri ile böbürlenmemelidir. Her güçlü dönemden sonra mutlaka bir zayıflık dönemi de olacaktır.”
Yurtdışındaki Filistinliler Halk Kongresi Genel Sekreter Yardımcısı Hisham Abu Mahfouz, konuşmasında Türkiye Cumhuriyeti'ne Filistin davasına hizmet ve çabaları için teşekkür etti ve Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Uluslararası Hukuk Araştırma Merkezi'ne çalıştayın düzenlenmesi ve katkılarından dolayı takdir ve teşekkürlerini sundu. Öte yandan işgal altındaki Filistin topraklarındaki eski Birleşmiş Milletler Raportörü Prof. Dr. Richard Falk, savunmasız bir grup olan Filistinli mahkumların durumunun ahlaki sorumluluklara meydan okunan bir durum olduğu için çok istisnai olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Richard Falk normal zamanlarda Filistinli mahkumların zaten apartheid rejimine maruz kaldıklarını belirtirken, “Bu uluslararası hukuk kuralları uyarınca insanlığa karşı bir suçtur ve İsrail'in bu mahkumları bu kadar süre tutması uluslararası hukukun ihlalidir.” dedi.
Uluslararası Hukuk Uzmanı Dr. Anis Qassem, "Uluslararası Hukukta Filistinli Mahkumların Sağlık Hakları" başlıklı bildirisinde, uluslararası insancıl hukukunun temeli olarak sağlık hakkına erişim hususunda kapsamlı bir sunum yaptı. Roma Anlaşması'nın 7. maddesine göre bir grup insana siyasi veya hukuk tarafından kabul edilemeyecek nedenlerle baskı yapılmasının insanlığa karşı işlenen bir suç olduğuna işaret eden Kasım, "İsrailliler insanlığa karşı suç işlemektedir." dedi.
Avrupa'daki Filistinli Doktorlar Derneği üyesi Dr. Tarık Tahbub da İsrail'in, Filistinli mahkumların eldiven ve maske takmasına izin vermediğini, tutuklulara bunun yerine çoraplarını maske olarak kullanabileceklerinin söylendiğini aktardı. Tahbub, İsrail hapishanelerinde kanser, şeker ve tansiyon hastalıkları gibi çeşitli sağlık problemleri yaşayan 900 Filistinli tutuklu bulunduğunu belirterek, söz konusu tutuklulara Kovid-19 bulaşmasının tehlikelerine karşı uyardı.
Öte yandan uluslararası ceza hukuku ve insan hakları konusunda uzmanlaşmış Hollandalı Avukat Haydee Dijkstal, İsrail yasalarının idari gözetim adı altında Filistinlilerin süresiz olarak gözaltında tutulmasına izin verdiğini ve bu kapsamda 1.400 Filistinli tutuklu bulunduğunu belirtti. Dijkstal, “İsrail'de Gözaltı İhlalleri" konulu bildirisinde, Birleşmiş Milletlerin tüm ülkelere en fazla risk altında olan mahkumların serbest bırakılması hususunda bir çağrıda bulunduğunu belirtti ve korona virüsünün kalabalık yerlerdeki insanlar, sağlık sorunları olanlar ve savaş esirleri için özellikle büyük bir tehlike oluşturduğunu ifade etti. Diğer bildirilerin sunulması ile çalıştay tamamlandı.
